De preventiemedewerker als stap vooruit

Omdat voorkomen altijd beter is!

Sinds de “nieuwe” Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) uit 2005 heeft uw organisatie meer vrijheid gekregen om het arbobeleid in te vullen. U hoeft aan veel minder regeltjes te voldoen en dat betekent minder administratieve rompslomp. In plaats daarvan zijn er nu arbocatalogi en hoeven arbodiensten niet meer voor kleine bedrijven aan de slag. Eén verplichting is echter voor iedereen gelijk gebleven en dat is die van de aanwezigheid van een preventiemedewerker. En zelfs daar is veel onduidelijkheid over.

Over de preventiemedewerker bestaan een hoop misverstanden. Zo wordt er wel eens gedacht dat alleen de leidinggevende preventiemedewerker mag of moet zijn, of dat er één gecertificeerde opleiding tot preventiemedewerker bestaat. Nog een leuke: een werkgever hoorde onlangs dat hij ook wel een extra bedrijfshulpverlener (BHV) kon aanstellen, in plaats van een preventiemedewerker. Stuk voor stuk allemaal klinkklare onzin!

Boete

Wat wel klopt is dat elk bedrijf een preventiemedewerker moet hebben. Dat is een wettelijke verplichting. In kleinere bedrijven kan de functie van preventiemedewerker natuurlijk best door de werkgever uitgeoefend worden. Houdt uw bedrijf zich niet aan deze verplichting dan levert u dat eerst een boete op van € 900, dan van € 3.500 en vervolgens zal de arbeidsinspectie uw organisatie voor de rechter laten komen. Wees gewaarschuwd, want het is bekend dat de arbeidsinspectie streng optreedt! .

De preventiemedewerker heeft taken die voortkomen uit de Risico Inventarisatie & Evaluatie ofwel de RI&E. In dat document heeft u laten onderzoeken wat de arbeidsrisico’s in uw bedrijf zijn en bent u samen met een arbeidsdeskundige of veiligheidskundige gaan kijken wat hier aan te doen is. Vanaf dat moment begint dan het echte werk. U stelt samen een plan van aanpak op en gaat daarmee aan de slag. .

Machines

De RI&E is speciaal gemaakt voor uw bedrijf of door u met een goedgekeurd brancheinstrument aangepast aan uw bedrijf. Een brancheinstrument is een verkorte RI&E lijst speciaal voor kleinere bedrijven. Deze brancheinstrumenten zijn al in hun opzet getoetst en mogen daarom door u gebruikt worden. U kunt ze vinden op www.rie.nl en dan naar “informatie voor bedrijven”.Dat betekent dus dat u alvast een misverstand uit de weg kunt ruimen: die van de opleiding. Staat er in elke RI&E iets over grote machines? Nee, want er zijn genoeg bedrijven zonder machines. Niet elke preventiemedewerker hoeft dus iets over grote machines te weten. Er bestaat dus ook niet zoiets als één opleiding tot preventiemedewerker. .

Wel zijn er veel bedrijven die goede opleidingen hebben ontwikkeld om de preventiemedewerker de basiskennis aan te reiken waarmee hij het werk kan doen maar de keuze blijft aan u. De wet zegt alleen dat een preventiemedewerker voldoende en aangetoond deskundig moet zijn. Dat houdt in dat de medewerker iets moet weten over wet- en regelgeving, het inventariseren en interpreteren van risico’s, over gevaren die zich kunnen voordoen en maatregelen die het bedrijf kan nemen. Ook samenwerking met ondernemingsraden en kennis van beleid op het gebied van Arbo horen tot zijn takenpakket. .

Medewerker

Nu u weet dat een preventiemedewerker verplicht is en u zelf op zoek kunt gaan naar een opleiding, is het zaak om te kijken wie in uw bedrijf dit zou kunnen gaan doen. Het moet in ieder geval een medewerker van uw bedrijf zijn. Het maakt niet uit van welk niveau of welke functie, maar het is niet toegestaan de taak uit te besteden aan een extern bedrijf. Wellicht bent u zelf wel een goede keuze? U moet zich dan afvragen of u voldoende kennis heeft van het bedrijf, of u het leuk vindt om ‘werk te laten werken’ en of u niet bang bent om van u te laten horen. Is de keuze gemaakt, dan kan de preventiemedewerker beginnen, maar met wat? .

Allereerst is er de RI&E. Hij kan assisteren bij het maken van de RI&E of kan een deel zelf doen aan de hand van een goedgekeurd branche-instrument. Daarna kan de RI&E getoetst worden door een arbeidsdeskundige zoals een arbodienst en kan de preventiemedewerker aan het Plan van aanpak beginnen. Daarin geeft hij aan wat er wanneer door wie moet worden gedaan en wat dat kost. Hij overlegt dit met de werkgever, vraagt toestemming en kan zorgen voor de uitvoering van het plan.

Gevaren

Veel risico’s in de RI&E zijn ‘menselijke’ risico’s . Bijvoorbeeld een ongeval tijdens het schoonmaken van het koffiezetapparaat, gewoon omdat de medewerker ondeskundig was. Zo schuilen er meer ongelukken in het bedrijf. Die kunnen natuurlijk niet allemaal voorzien worden. De preventiemedewerker is dan ook niet verplicht om al deze mensen voor te lichten. Dat blijft de verantwoordelijkheid van de werkgever, die dat dan vervolgens weer bij de juiste persoon kan neerleggen. Enkele voorbeelden laten zien wanneer een preventiemedewerker in actie komt. Stel, uw bedrijf gaat verhuizen naar een nieuw pand. Er komt dan veel op u af met vergunningen, inspecties en meer van dat. Eén van de partijen die plotseling voor u staat terwijl u de verhuisdoos nog in uw handen heeft, is een preventist van de brandweer. Of hij even een rondje met u kan maken, is de vraag. 
Uw preventiemedewerker schiet te hulp, en geeft een rondleiding. Slotsom van de wandeling is dat er nogal wat moet gebeuren. Noodverlichting, vluchtwegplattegronden, een rookmelder hier en daar en of u wellicht ook een overzicht van de bedrijfshulpverleners zou willen overleggen. De preventiemedewerker kan de wensen van de brandweer inventariseren, informatie verzamelen en een voorstel maken voor u.

Stoffering

Terug naar het koffiezetapparaat. Uw collega haalt koffie voor uw afdeling. Vakkundig balancerend lijkt zwaartekracht het op de trap te winnen van wilskracht en hij valt. De bedrijfshulpverlener komt in actie en helpt uw collega. Uiteindelijk blijkt dat hij zijn enkel heeft gebroken en een lelijke brandwond heeft op zijn hand en moet hij toch naar het ziekenhuis. Het kan zijn dat de Arbeidsinspectie langs komt. Dat kan als iemand hen heeft ingelicht. Uw preventiemedewerker zou dat kunnen doen omdat voorkomen ook nu beter is dan genezen. De preventiemedewerker probeert (samen met de inspectie) de oorzaak van de val op de trap te achterhalen en het blijkt dat de stoffering los zit. De preventiemedewerker registreert het ongeval, laat met toestemming van u de trap repareren en kan u informeren over de terugkeer van de collega. Bij de volgende RI&E neemt de preventiemedewerker de situatie nog eens kritisch door met de arbeidsdeskundige en uiteindelijk wordt een tweede koffiezetapparaat op de begane grond geplaatst.

Ruimte

Een preventiemedewerker kan veel voor uw bedrijf betekenen, maar is soms ook de brenger van slecht nieuws. U krijgt te horen wat er allemaal aan schort en dat valt niet altijd in goede aarde. In artikel 13 lid 5 van de arbeidsomstandighedenwet staat dat uw preventiemedewerker zelfstandig en onafhankelijk aan de slag moet kunnen. Die ruimte moet u hem dus ook echt geven. Kan u echt niet uit de voeten met de preventiemedewerker en wil hij hem de wacht aanzeggen, dan moet hij opletten.
Als u de medewerker wil ontslaan vanwege de uitoefening van de taken van preventiemedewerker, dan heeft hij te maken met artikel 21 van de Wet op de Ondernemingsraden Daar is de ontslagbescherming voor OR-leden geregeld, maar die is volgens de Arbeidsomstandighedenwet net zo goed op preventiemedewerkers van toepassing. De bescherming van de preventiemedewerker in de zin van de Wet op de Ondernemingsraden vloeit voort uit artikel 13 van de Arbowet. Maak dus vooraf samen goede afspraken over dit soort situaties, dan kan iedereen de vruchten plukken van preventie. 

Ik schreef dit artikel als consultant en instructeur bij VMB security & solutions te Almere

Onderwerpen voor de preventiemedewerker

  • Werkplekinrichting
  • Klimaat en omgeving
  • Fysieke belasting
  • Gevaarlijke stoffen
  • Geluid en geluidsbelasting
  • Risicovol werk in het bedrijf
  • Voorlichting en ongevallenregistratie
  • Arbeidsmiddelen
  • PBM (Persoonlijke BeschermingsMiddelen)
  • Bedrijfshulpverlening
  • Risico Inventarisatie & Evaluatie en de her-RI&E
  • Verzuim
  • Adviseren over arbeidsomstandigheden
  • Optreden als intermediar tussen bedrijf en externe deskundiger
  • Bewaken van de uitvoering van het arbobeleid
  • Centraal meldpunt voor (bijna) ongevallen en onveilige situaties
  • Bijhouden en verspreiden van relevante informatie
  • Vraagbaak over arbeidsomstandigheden
  • Verzorgen van externe contacten met betr