Ribbenkast
De ribbenkast, of “thorax” en borstkas, heeft als functie om je te laten ademen. Het beschermt je hart en je longen en zorgt er voor dat een deel van je postuur wordt gevormd. 12 paar ribben en het borstbeen in het midden. Aan de achterkant zijn de ribben met kleine gewrichten aan de wervels bevestigd. Daardoor zijn ze bewegelijk. Een deel van de ribben aan de voorkant, aan het borstbeen, is van kraakbeen in plaats van bot. Ook dat is iets flexibel. Letsels aan ribben komen het meest voor door sporten.
Gekneusde en gebroken rib
Bij een kneuzing wordt er zo veel druk op een rib uitgevoerd dat er schade ontstaat. Zie het als een beurse plek op een appel. Omdat de borst telkens uitzet bij het inademen, blijft die kneuzing telkens geprikkeld worden. Een gekneusde rib is daardoor erg pijnlijk. Hoesten, niezen, bukken, ademen, al die dingen zal het slachtoffer niet fijn vinden.
Bij een gebroken rib is dit niet anders. Van buitenaf is het verschil lastig vast te stellen. Zoek hier ook niet naar, want dat “onderzoek” brengt vaak meer last dan verlichting aan het slachtoffer.
Een gebroken rib hoeft niet gevaarlijker te zijn dan een gekneusde rib, echter kan alleen een arts dit vaststellen. Bij borstletsel dat in pijn aanhoudt is het daarom altijd verstandig de huisarts te raadplegen. Heb je als slachtoffer een breuk gehoord of gevoeld, ga dan ook naar een arts toe. Gekneusde of gebroken ribben hoeven niet gevaarlijk te zijn. Anders is dat bij een serie gebroken ribben. Daardoor kan een “fladderthorax” ontstaan. Waardoor de ademhaling aan die zijde “paradoxaal” tegengesteld kan worden. Dat herken je aan een extreme beweging van de borstkas aan één zijde bij het in- en uitademen. Ook is het mogelijk dat je een “gekneusde long” oploopt. Daarbij is er zwelling en vochtophoping in de longblaasjes. Over het algemeen lost dit zichzelf weer op.
Als EHBO’er kun je het slachtoffer het beste in een halfzittende houding brengen met de knieën wat opgetrokken. Verwijder knellende kleding en zorg voor wat verkoeling als de omgeving warm is. Dit vergemakkelijkt het ademen allemaal.
De plaats van het letsel kun je koelen. Doet dat tenminste tien minuten met bijvoorbeeld een icepack, ingepakt in een theedoek. Probeer het slachtoffer zo min mogelijk te bewegen, omdat die beweging pijnlijk kan zijn. Verergeren de problemen met ademen? Bel dan 112.
Klaplong
De term kent iedereen wel, maar wat is het? Normaal gesproken wordt de long door een vacuüm tussen twee vliezen tegen de borstwand aangetrokken. Als in één van die vliezen een gaatje ontstaat en er daardoor lucht tussenkomt, is dat vacuüm weg. Er hoopt lucht op tussen die twee vliezen, waardoor de long niet meer volledig kan uitzetten.
Een klaplong kan je zowel spontaan krijgen als door een trauma. Roken is een goede manier om een spontane klaplong uit te nodigen. Als trauma kan een val of doordringende borstwond de oorzaak zijn.
Mensen met een klaplong geven aan niet te kunnen doorzuchten of voelen zich kortademig. Ze voelen een droge hoest en soms voelen slachtoffers een borrelend gevoel in de borstkas. Na verloop van tijd voelen mensen zich iets beter, omdat de gezonde long zich namelijk aanpast aan zijn rol. Het probleem is daarmee niet opgelost.
Als EHBO’er is het advies hetzelfde als bij ribletsel: laat het slachtoffer halfzittend plaatsnemen met de knieën wat opgetrokken. Verwijder knellende kleding en zorg voor wat verkoeling als de omgeving warm is. Dit vergemakkelijkt het ademen allemaal.