“EHBO, je moet het wel echt kunnen”. Zo luidde de slogan van het Oranje Kruis afgelopen jaar. Als je eerste hulpverlener gaat worden leer je niet alleen maar wat je wél moet doen, maar soms ook wat je vooral niet moet doen.
Dat je een slachtoffer met wervelletsel niet beweegt als het niet nodig is, is logisch. In dit artikel behandelen we vijf verwondingen die vaker voorkomen en toch nog voor vergissingen kunnen leiden.
Kneuzingen
TOP: direct koelen
FLOP: direct een heet bad, douche of een warmte-gel
Als je een nare tackel tijdens voetbal te verduren hebt, je keihard stoot bij het skaten of simpelweg je voorhoofd de deurpost raakt, dan is koelen wat je moet doen. De bloedvaten die beschadigd zijn trekken zich samen. Dat “lekkende” bloed in die bloedvaten zorgt normaal gesproken voor een blauwe plek. Dat beperk je zo dus. De eerste 48 uur na het incident kun je regelmatig 20 minuten koelen. Doe dat in elk geval direct na het ongeval. Na 48 uur is afwisselen met warmte pas nuttig (om de doorbloeding juist te stimuleren).
Kijk ook eens naar Koude en warmte bij kneuzing en verstuiking
Brandwonden
TOP: de brandwond koelen met lauw stromend water
FLOP: vitamine E, Aloe Vera of boter op een brandwond smeren
Als je je verbrandt, stop eerst de oorzaak en koel dan direct het aangedane lichaamsdeel met lauw stromend water. Is het een grote en diepe brandwond of een brandwond met blaren, ga dan naar de professionele hulp. Is het alleen rood, iets gezwollen en pijnlijk, dan is koelen voldoende.
Zelfs als de bron van de hitte al weg is, blijft de hitte nog in de huid aanwezig. Daarom koel je tenminste 10 minuten. Pas 48 uur na het ongeval is het nuttig om de huid plaatselijk te hydrateren.
Kijk ook eens naar Eerste hulp bij BBQ ongevallen
Splinter in de huid
TOP: De splinter zo snel mogelijk verwijderen met bijvoorbeeld een pincet
FLOP: de splinter negeren of onderdompelen
Die splinter hoort daar niet thuis en kan dus voor problemen zorgen. De huid kan gaan ontsteken en die kans wordt groter hoe langer de splinter er in blijft. Je kunt er een vervelende infectie aan overhouden.
Kun je de splinter zien? Gebruik een pincet om de splinter voorzichtig in de ingangsrichting te verwijderen. Lukt het niet of kun je het niet zien? Ga naar de huisarts. Dompel je een splinter onder, dan kan die uitzetten of afbreken en zo moeilijker te verwijderen zijn.
Was na het verwijderen de huid, ontsmet de huid en gebruik een pleistertje als er een wondje overblijft.
Kijk ook eens naar: Hygiënisch eerste hulp verlenen
Kleine snij- en scheurwondjes
TOP: Spoelen met water (en eventueel zeep)
FLOP: direct alcohol, waterstofperoxide of een desinfectans er op
Stel dat je een bord laat vallen, probeer je de grote stukken dan op te zuigen met de stofzuiger, of gebruik je eerst een stoffer en blik? Juist! Zo werkt het met je huid ook. Door te spoelen of te wassen zorg je dat de grote vieze delen (ook al zie je ze niet) worden weggespoeld. Daarna kan het soms nuttig zijn de wondranden te desinfecteren. Doe dat dan met een meer vriendelijke stof en niet met alcohol of waterstofperoxide. Die vernietigen ook de goede bacteriën. Betadine, Hibicet of iets dergelijks zijn goede alternatieven. Is de wond groot, diep of bloedt het veel/hard? Ga dan naar de professionele hulp en sla het spoelen en ontsmetten over.
Kijk ook eens naar Kleine wondjes, verzorging in vier stappen
Bloedneus
TOP: Neustussenschot knijpen in schrijfhouding
FLOP: hoofd achterover of watten in je neus
Die frisbee zag je niet aankomen of de stoeipartij verloor je uiteindelijk toch. Een bloedneus is meestal onschuldig. Neem een zakdoekje en snuit één keer je neus. Ga dan in de schrijfhouding zitten, iets voorover dus, en knijp in je neus net onder het harde gedeelte van je neus. Blijf 10 minuten zo zitten. Geen effect? Ga dan naar de professionele hulp.
Door je hoofd achterover te gooien hoopt het bloed zich op en kun je misselijk worden. Met watten kan de druk in het hoofd stijgen en dat is niet wat je wil.
Ben je misselijk, duizelig, motorisch opeens verstoord of ben je bewusteloos geweest? Zoek dan snel professionele hulp.
Kijk ook eens naar EHBO, ziekenhuis of dokterspost
Kneuzingen en verstuikingen
TOP: Koelen en een steunverband
FLOP: Direct naar de eerste hulp
Dat zorg geld kost wist je al en voel je vast ook aan je zorgverzekering. Door zelf kritisch te zijn wanneer je zorg gebruikt kun je helpen die kosten te beperken. Een kneuzing of verstuiking (bijvoorbeeld als je door je enkel bent gegaan) heeft niet altijd professionele hulp nodig.
Heb je het niet horen of voelen kraken? Kun je nog drie stappen doen (ook al doet het pijn)? Dan mag je uitgaan van een “simpele” kneuzing of verstuiking.
Koel het aangedane lichaamsdeel 10 tot 20 minuten. Gebruik je ijs? Doe dan iets tussen de huid en het ijs om bevriezing te voorkomen. Je kunt daarna een steunverband (een stevig verband) aanleggen om het lichaamsdeel. Wordt de pijn of zwelling na twee tot drie dagen niet minder? Ga dan naar de huisarts.
Kijk ook eens naar Verzwikte enkel vaak verwaarloosd
