Een teek is een klein spinachtig beestje. Om te overleven en te groeien heeft een teek bloed nodig. De vrouwtjesteek haalt hier de eiwitten uit voor haar eitjes. Voor ons zijn teken lastig, voor de natuur zijn ze belangrijk als voedsel voor andere dieren maar ook juist de nuttige functie om ziektes te verspreiden en zo populaties van dieren onder controle te houden.
Teken komen vooral voor in loofbossen. Dat zijn bossen met bladeren aan de bomen. In naaldbossen kom je teken niet of nauwelijks tegen. De teek zit aan het blad en gaat over op zijn “slachtoffer” als je langs het blad loopt. De teek bijt zich vervolgens vast in de huid. Het kleine beestje zuigt zich vol met bloed en kan tot vier keer zijn oorspronkelijke formaat bereiken.
Ziekte van Lyme
Tot hier is het onschuldig. Veel teken dragen echter (onder andere) de Boreliabacterie met zich mee. Dat is de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Deze ziekte is zeker niet onschuldig en kan, als die niet behandeld wordt, lijden tot ernstige klachten als doofheid, blindheid, psychische klachten en ernstiger. Overigens is de ziekte van Lyme niet de enige aandoening die door de teek kan worden overgedragen, er is trouwens ook niet één soort teek, maar veel soorten.
Als je als EHBO-er weet wat je moet doen, kun je het risico op overdracht verkleinen. De eerste hulp bij een tekenbeet bestaat uit het op tijd verwijderen van de teek, bij voorkeur binnen 24 uur na de beet. Noteer de tijd dat je gebeten bent en de plaats op je lichaam, zodat je later eventuele klachten kunt herkennen.
EHBO bij een tekenbeet
Een teek verwijder je maar op één manier: met een pincet, zo dicht mogelijk bij de huid. Je leert dit tijdens een EHBO opleiding. Verleen je eerste hulp? Weet dan dat alcohol, betadine, muggenspray of hitte het alleen maar erger maken. De teek bijt zich steviger vast. De kans dat de kop blijft zitten bij het verwijderen wordt dus groter.
Neem pincet de bek over de teek heen zakken, zo ver mogelijk tot de huid. Pak de teek zachtjes vast en verwijder deze met een licht wrikkende beweging.
Gebruik je een tekentang? Sluit de tang (met de tekentang op de foto door de witte knop langzaam los te laten) en trek de teek langzaam in de richting van het lijf van de huid af.
Draai niet aan de teek. Vroeger dacht men dat dit verstandig is. Zorg er voor dat je de teek niet stukmaakt.
Eerste hulp na het verwijderen van de teek
Na het verwijderen van de teek is het goed de huid eerst te wassen en daarna het wondje te ontsmetten met betadine of een ander huidontsmettingsmiddel. Ontsmet na gebruik ook de tekentang.
Ziekte van Lyme
Niet elke teek draagt de Boreliabacterie in zich. Een tekenbeet kan dus onschuldig zijn. Binnen drie weken kunnen echter rode kringen rond de plek van de beet ontstaan. Ook kun je in de periode na de beet van de teek last krijgen van griepachtige verschijnselen, vermoeidheid, nekkramp of spierpijn en koorts. Meestal negeer je dit soort kleine klachten. Heb je één of meerdere van deze symptomen na een tekenbeet? Twijfel dan niet maar zoek hulp van een (huis) arts. Wanneer je er vroeg bij bent is de ziekte van Lyme goed te behandelen met antibiotica.
Tekenbeet voorkomen
EHBO begint eigenlijk met voorkomen van letsel. Tekenbeten kun je voorkomen door tijdens het wandelen bedekkende kleding te dragen met een hoed of pet. Na een wandeling of buitenverblijf is het goed jezelf te controleren op teken. Teken houden van warme plaatsen als de liezen, op het hoofd, achter de oren of in de oksel. Autan op de huid lijkt teken ook te weren, maar dat is niet bewezen.