Waarom een foto van een pupil als introductie voor dit artikel? Lees snel door!
Alvast een weetje. Het is typisch, maar vooral als het mooi weer is melden mensen zich bij de eerste hulp met wat uiteindelijk een hersenschudding blijkt. De verklaring lijkt dat met mooi weer mensen wat actiever zijn en het risico dan meer opzoeken. De enige groep die het hele jaar door net zo vaak met een hersenschudding bij de arts belandt zijn kinderen.
Wat is een hersenschudding?
Stel je voor, je hebt een glas water. Daar doe je een flinterdunne (en dus gevoelige) knikker in. Die knikker mag de rand niet raken. Teveel “klotsen” kan de knikker beschadigen. Populair is dat vergelijkbaar met een hersenschudding. Een hersenschudding valt in de categorie “traumatisch hersenletsel”. Bij een hersenschudding worden de hersenen door een plotselinge kracht van buitenaf door elkaar geschud. Normaal gesproken worden de hersenen beschermd door vocht (liquor) tussen het hersenvlies en het botvlies. Bij een hersenschudding kan dat vocht tijdelijk ongelijk verdeeld worden. Behalve een hersenschudding is er ook een ernstigere vorm, namelijk een hersenkneuzing waarbij de hersenen tegen het schedelbot stoten.
Je spreekt van een hersenschudding als het slachtoffer na een stoot, slag of ander trauma tegen het hoofd buiten bewustzijn is geweest.
Hoe herken je een hersenschudding?
Na een harde klap of stoot is het slachtoffer tijdelijk buiten bewustzijn. Dat is al een eerste indicatie. Als het slachtoffer bijkomt kun je een hersenschudding herkennen aan één of meerdere van de volgende symptomen:
Vaak:
- Hoofdpijn
- Braken
- Motorisch verstoord of verminderd evenwicht
- Duizeligheid
Soms:
- Scheel kijken, verwijdde of ongelijke pupillen
- Stemmingswisseling zoals plotseling agressief gedrag
- Onsamenhangend spreken
- Moeite met slapen en slap/vermoeid
- Geheugenverlies
Soms is er sprake van een bloeding, bijvoorbeeld omdat de schedel beschadigd is. Je kunt dat in sommige gevallen herkennen aan ‘battle signs’. Plotseling opkomende blauwachtige plekken onder de ogen of achter de oren.
Eerste hulp bij hersenschudding
Een hersenschudding is een tijdelijke aandoening die geen blijvende hersenbeschadiging tot gevolg heeft. Toch moet je hoofdletsel altijd serieus behandelen. Eén op de vijf gevallen van hoofdletsel door een ongeluk leidt namelijk tot de dood of tot blijvende hersenbeschadiging, omdat het uiteindelijk ernstiger blijkt.
Raadpleeg altijd professionele hulp als het slachtoffer na een klap of stoot tegen het hoofd bewusteloos is geweest.
Het kan onschuldig lijken, maar er kan een bloeding zijn ontstaan of schade aan het hersenweefsel. Die schade kan snelle hulp noodzakelijk maken. De professionals beoordelen aan de hand van functionele tests de alertheid, om zo de ernst te beoordelen. Eventueel worden röntgenfoto’s van de schedel gemaakt of een CT scan van de hersenen.
Bel 112 als het bewustzijn na de klap of stoot steeds minder wordt. Het slachtoffer komt dus bij, maar verslechtert daarna. In andere gevallen, zoek dezelfde nog een (huis)arts(post) op. Ook als de hoofdpijn steeds erger wordt is dit een slecht teken, bel direct de huisartsenpost of 112.
Is een slachtoffer bewusteloos? Leg hem dan in de stabiele zijligging om te zorgen dat de luchtweg vrij wordt gemaakt en gehouden. Weet je hoe, dan kun je ook de jaw thrust of trauma chin lift gebruiken.
Is het slachtoffer weer bij bewustzijn, maar ligt hij? Laat hem liggen. Vraag waar hij pijn heeft en of hij voeten, benen, armen en vingers voorzichtig kan bewegen en/of dat hij tintelingen voelt. Zo kun je wervelletsel (enigszins) proberen uit te sluiten. Klaagt het slachtoffer over pijn in de nek, rug of ongevoeligheid in ledematen? Bel 112 en immobiliseer het hoofd.
Vermoedt je geen wervelletsel? Laat dan nog tien minuten liggen wanneer hij weer is bijgekomen. Daarna kun je in stappen overeind komen zitten. Als het slachtoffer niet misselijk is kun je een glas water aanbieden. Kan hij dat zelfstandig vastpakken en rustig opdrinken? Dan kun je proberen op te staan. Lukt dat niet, waarschuw 112.