Verpleeg)huisartsen moeten de te optimistische verwachtingen van ouderen bijstellen, vinden Verenso, de brancheorganisatie van specialisten in de ouderengeneeskunde, het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) en V&VN, de beroepsvereniging van verpleegkundigen en verzorgenden.
Op dit moment vinden zulke gesprekken vooral in verpleeg- huizen plaats. Twee derde van de bewoners wil na realistische informatie niet worden gereanimeerd. Het pleidooi om huisartsen hierbij te betrekken, heeft te maken met de veranderende samenleving. De groep 65-plussers groeit sterk: van 700.000 in 2010 naar een miljoen in 2030. Een kwart is ‘kwetsbaar’ en heeft meerdere aandoeningen. De huisarts ziet hen waarschijnlijk regelmatig.Onderzoek van een huisarts in Zeist, die hier onlangs op afstudeerde, wijst uit dat ruim zestig procent van de kwetsbare patiënten niet wil worden gereanimeerd. Volgens Verenso, NHG en V&VN moet ‘ten alle tijde vermeden worden meer betekenis toe te kennen aan wel reanimeren dan aan niet reanimeren’. Hoofdreden: de overlevingskansen.
Overlevingskansen
Dat die slecht zijn, was al bekend. Maar omdat er veel cijfers de ronde doen, is kwaliteitsinstituut CBO gevraagd om de data nog eens op een rij te zetten. Op basis van 42 internationale onderzoeken constateerden zij dat van de honderd 70-plussers die buiten het ziekenhuis gereanimeerd worden, er slechts acht overleven. Hiervan houden er vier letsel over, zoals ernstige geheugenproblemen, dementie, en het locked-in-syndroom. In dat laatste geval kan een patiënt alleen maar met zijn of haar ogen bewegen. In het ziekenhuis zijn de prognoses beter: twintig procent overleeft, meestal zonder letsel.
Niet-reanimeren-penning
Mieke Draijer, voorzitter van Verenso: “Ik denk dat Nederlanders verwachten dat de kans om een hartaanval door reanimatie te overleven fiftyfifty is. Filmpjes van de Hartstichting laten mensen na een reanimatie verder lopen. Onrealistisch. De wet schrijft voor dat mensen op basis van goede informatie een besluit kunnen nemen. Dat wordt door zulke filmpjes geweld aangedaan.”Ze raadt huisartsen aan om oudere patiënten te vragen hun besluit goed vast te leggen. Hoewel de nog veel voorkomende handgeschreven wilsverklaring rechtsgeldig is, blijkt in de praktijk dat niet al het ambulancepersoneel deze opvolgt.
“Er ontstaan schrijnende situaties”, zegt Draijer. “Zo’n reanimatie gaat er niet zachtzinnig aan toe. Soms breken ribben, of worden longen geperforeerd. Ook kan iemand niet rustig in de armen van zijn geliefden sterven.”Is er aanleiding om te denken dat de patiënt binnen een jaar zal overlijden? Dan is het moment voor een goed gesprek aangebroken. Willen mensen niet gereanimeerd worden, dan raadt Draijer huisartsen aan de ‘niet-reanimatiepenning van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) ter sprake te brengen.
Omdat niet alle Nederlanders lid willen zijn van de NVVE, zouden de drie zorgclubs – én de christelijke patiëntenvereniging NPV – graag zien dat de penning binnenkort voor iedereen beschikbaar komt. Nu dragen 16.000 Nederlanders de penning.
