Alles wat je denkt en doet wordt gestuurd door kleine elektrische signalen vanuit de hersenen. Dat systeem kan verstoord worden. Er ontstaat bij epilepsie een te grote ontlading van (een groep) hersencellen, waardoor je een situatie in de hersenen die te vergelijken is met kortsluiting.

Epilepsie als incident of als aandoening

Een epileptische aanval kun je door allerlei oorzaken krijgen, variërend van koortsstuipen en laag bloedsuiker tot vergiftiging en plotselinge temperatuurwisseling of bij een beroerte. Dat soort aanvallen zijn dan incidenteel en een symptoom.

Hoe herken je een epileptische aanval?

Bij een epileptische aanval denk je misschien aan een liggend, hevig schokkend slachtoffer. Er zijn echter meer vormen, waarvan sommige er meer onschuldig uitzien. Zo kun je bij een epileptische aanval plots even “afwezig” zijn, een bepaalde gewaarwording van geur, kleur of geluid hebben of slechts een lichaamsdeel even ongecontroleerd bewegen. Hoe een epileptische aanval zich manifesteert hangt af van het deel van de hersenen dat wordt verstoord. De namen van die verschillende soorten aanvallen geven al een beetje de ernst aan: absence/petit mal en een (tonisch klonisch) insult of “grand mal”. Details over die verschillende aanvallen kun je lezen op de website van het Epilepsiefonds.

Eerste hulp bij een epileptische aanval

Over de eerste hulp bij epilepsie bestaan veel bijzondere en vooral onjuiste verhalen. Anders dan bij veel andere EHBO gebieden gaat het bij een epileptische aanval vooral om wat je niet doet, om te zorgen dat een slachtoffer zo veilig kan worden verzorgd.

  • Blijf rustig
  • Kijk rond. Ligt het slachtoffer op een gevaarlijke plek? Zo niet, laat hem liggen en verplaats eventueel objecten zoals meubels waar hij/zij zich aan kan bezeren
  • Noteer de tijd waarop de aanval is gestart.
  • Blij er bij Laat het slachtoffer niet alleen. Als het slachtoffer geen insult heeft, maar verward of “leeg” lijkt, begeleid hem of haar dan rustig weg van een mogelijk gevaarlijke plek. Spreek rustig en kalm.
  • Bescherm het hoofd met een kussentje of opgerolde jas, als het lukt. Houd het hoofd niet vast. Lukt het niet om iets onder het hoofd te schuiven? Laat het dan!
  • Niet tegenhouden. Als ledematen trillen of schokken, houdt ze dan niet tegen.
  • Stop niks in de mond. Het slachtoffer kan op wang of tong bijten, maar gevaarlijk is dat niet. De mond blokkeren is wel erg gevaarlijk,. Check de tijd opnieuw Als een slachtoffer 2 minuten of langer buiten bewustzijn blijft, bel dan 112. Ook als de aanval snel terugkomt bel je 112.
  • Als de aanval stopt en het slachtoffer verslapt, controleer dan de ademhaling en leg hem of haar in de stabiele zijligging als hij niet bij komt. Reanimeer als het slachtoffer niet ademt.
  • Stel gerust en blijf ook na de aanval bij het slachtoffer. Zorg voor een prikkelarme omgeving. Zorg dat licht, geluid, beweging en extreme temperaturen worden vermeden. Geef een slachtoffer te drinken als hij dat zelfstandig kan nuttigen.
  • Zoek hulp als het slachtoffer niet bekend is met epilepsie of als hij zich heeft verwondt tijdens de aanval.