Het is mijn persoonlijke nachtmerrie: met de fiets of lopend uitglijden op een glad wegdek en iets breken of ontwrichten. In dit artikeltje dus wat gemikte afstand: we hebben het over iemand anders die uitglijdt, natuurlijk niet over jou!
Let op veiligheid
Ja natuurlijk, denk je vast. Toch is het niet zo vanzelfsprekend. Zorg er voor dat je zelf geen slachtoffer wordt. Stap af als je op de fiets bent en neem een andere route om het slachtoffer te bereiken. Ben je met de fiets. Zet je fiets dan een flink stuk achter het slachtoffer, zodat naderende fietsers je zien. Haal de fiets op het slachtoffer niet direct weg, maar stel eerst een paar vragen. Zo voorkom je dat je het erger maakt.
Is het een botbreuk, ontwrichting of kneuzing?
Een lastige! Zeker wanneer je valt is een kneuzing er eigenlijk altijd wel. Het onderhuidse weefsel (en soms ook de huid zelf) is beschadigd. Je voelt pijn. Dat het koud is is in dit geval fijn, het verzacht de pijn wat. Twee vragen zijn belangrijk om vast te stellen of het gebroken is: kun je het bewegen (ook al doet het wat pijn) en heb je het horen of voelen breken? Is één van de twee ja? Dan bestaat het risico dat het gebroken is. Helaas is deze test niet waterdicht, maar geeft het een goede indicatie.
Lichaamsdeel gebroken, en nu?
Onbeweeglijk houden is het advies. Zet een ontwricht lichaamsdeel niet zelf, maar laat dat over aan de professionals. Geef rust en steun aan een gebroken arm zelf te ondersteunen. Een voet of been kun je ondersteunen door een tas van jou of het slachtoffer tegen de voet aan te schuiven. Doet het bij voorkeur niet met je eigen jas of die van het slachtoffer.
112 bel je als het slachtoffer niet mobiel is of buiten bewustzijn is (geweest). Ook bij een vermoeden van wervelletsel bel je direct 112!
Let op onderkoeling
Het vriest, het is glad, en daar zit je dan op de grond. We pakken onszelf vaak rond de romp goed in, maar benen en billen moeten het met één of twee laagjes doen. Lukt het iemand de billen iets omhoog te doen? Maak dan dat iemand bijvoorbeeld op een tas gaat zitten. Nog beter (als iemand mobiel is) is natuurlijk de warmte van een gebouw op te zoeken. Rillen en klappertanden zijn tekenen van milde onderkoeling. Worden mensen suf of slaperig, bel dan (nogmaals) 112 vanwege een hevige onderkoeling. Geef geen kledingstukken die je zelf aan hebt om zelf niet onderkoeld te raken.
Zoek professionele eerste hulp
Bij een kneuzing of verstuiking is koelen het devies. Bij botbreuken en ontwrichtingen heb je altijd professionele hulp nodig. Een huisartsenpost moet je eerst even bellen voordat je langs kunt gaan. Is het slachtoffer niet mobiel? Dan is de ambulance nodig.
